Stadgenoot streeft ernaar om waarde toe te voegen voor haar huurders en voor de stad Amsterdam als geheel. Ze neemt haar verantwoordelijkheid om een positieve bijdrage te leveren aan het creëren van goede woonomstandigheden in veerkrachtige wijken. Stadgenoot heeft in 2023 gewerkt aan de verwezenlijking van haar ambities zoals neergelegd in de eind 2022 vastgestelde strategische koers: verbetering en verduurzaming van de bestaande woningvoorraad, bijdragen aan het terugdringen van de woningnood in Amsterdam door sloop/nieuwbouw, veelal in combinatie met verdichting, vergroten van de leefbaarheid en verbeteren van de dienstverlening aan de huurders. De raad van commissarissen (hierna: RvC) van Stadgenoot is, evenals Huurgenoot, de Maatschappijraad en andere stakeholders en partners, actief en intensief bij het werk van Stadgenoot betrokken. Veel aandacht ging dit jaar naar de ontwikkeling van Stadgenoot tot de robuuste en wendbare organisatie die voor de verwezenlijking van deze ambities nodig is.
Robuuste organisatie
De duurzaamheid van Stadgenoot op lange termijn heeft bijzondere aandacht van de RvC. Een robuuste organisatie is van essentieel belang om te overleven en ambities waar te kunnen maken in een steeds veranderende en uitdagende omgeving. Risicomanagement vormt hiervan een belangrijk onderdeel. In 2023 is het risicomanagement dan ook een terugkerend onderwerp geweest op de agenda van de RvC. Naast het bespreken van de ontwikkelingen op dit gebied aan de hand van de tertaalrapportages met het bestuur, de interne controller en de externe accountant, heeft de RvC zich, evenals in 2022, in 2023 verder laten bijscholen in risicomanagement, in het bijzonder op het thema risicobereidheid. De risicobeheersmaatregelen die in 2023 genomen zijn raken steviger geworteld in de organisatie. De RvC heeft erop toegezien dat het bestuur de genomen maatregelen ook aantoonbaar en effectief inzet. Stadgenoot zal hier in 2024 verder aan werken.
De RvC heeft in 2023 goedkeuring gegeven aan een nieuw investeringsstatuut, dat de RvC onder meer een toetsingskader biedt voor de invulling van zijn toezichthoudende rol. In de nieuwe systematiek krijgt de RvC meer integraal zicht op de totale projectenportefeuille, waardoor individuele investeringsbesluiten, die ter goedkeuring voorgelegd worden aan de RvC, van een volkshuisvestelijke en financiële context zijn voorzien. Tevens wordt de RvC in de nieuwe systematiek betrokken bij het gesprek over de allocatie van middelen: de beschikbare investeringsruimte afgezet tegen het voorgenomen (des)investeringsbeleid binnen de macro-economische en politieke ontwikkelingen en onzekerheid. Dit helpt de investeringscommissie de RvC te adviseren over vaak ingewikkelde investeringsbesluiten, en de voltallige RvC om daaraan goedkeuring te geven en daarover verantwoording af te leggen aan de belanghebbenden van Stadgenoot.
Integriteit is eveneens van cruciaal belang voor een robuuste organisatie. Vertrouwen in de organisatie bij belanghebbenden, waaronder huurders, de (lokale) overheid en medewerkers is belangrijk voor de betrokkenheid bij Stadgenoot, de samenwerking met de corporatie en toewijding aan de organisatie. Zowel in het agendaoverleg tussen de voorzitter van de RvC en het bestuur, als tijdens de RvC-vergaderingen was aandacht voor integriteitskwesties een vast onderdeel. Uitvoerig is in de organisatie en ook in de RvC gesproken over integriteitsmeldingen binnen de organisatie, is het gesprek gevoerd -onderling en met het bestuur- over vastgoedbezit van bestuurders en commissarissen en de eventuele risico’s van belangenverstrengeling. Ook is in 2023 het vernieuwde integriteitskader vastgesteld.
Toezichtvisie
De toezichtvisie, de gezamenlijke visie van RvC en bestuur op besturen en toezichthouden, is medio 2023 geactualiseerd en door RvC en bestuur gezamenlijk vastgesteld. In de vernieuwde versie is het strategisch partnerschap en de lerende houding van bestuur en RvC nadrukkelijk verankerd. De RvC is een actieve raad, die vanuit zijn adviserende rol wil meedenken - en waar nodig ook tegendenken - over de maatschappelijke en volkshuisvestelijke dilemma’s waar bestuur en organisatie voor staan, en over de strategische keuzes die Stadgenoot daarin moet maken. De RvC heeft een belangrijke rol in het proces van de totstandkoming van de strategie, vanaf de eerste gedachtenvorming tot aan de formele goedkeuring ervan.
Stadgenoot wil een lerende organisatie zijn die blijft aansluiten bij de veranderende buitenwereld. Dat vraagt ruimte in hoofd, hart en agenda om te ontdekken wat werkt en niet werkt, te evalueren en het vervolgens beter te doen. De omslag naar een lerende organisatie heeft niet alleen impact op de interne organisatie, maar vraagt ook om een andere manier van toezicht houden en verantwoording afleggen. In 2023 heeft de RvC er veel aandacht aan besteed om hierin een slag te maken. De RvC neemt regelmatig de tijd om de effectiviteit van zijn toezicht houden te evalueren. Zo wordt er gereflecteerd op vergaderingen, besluitvorming en de governance, worden sterke en verbeterpunten geïdentificeerd en past de RvC zijn werkwijze desgewenst aan.
Tweehoofdig bestuur
Sinds maart 2023 heeft Stadgenoot weer een bestuur met twee vaste bestuurders. Met de komst van Bas Hendriks als CFO, naast Anne Wilbers als voorzitter, ziet de RvC een bestuur waar de leden elkaar versterken en in verbinding zijn met elkaar. De RvC is blij te mogen constateren dat beide bestuurders op hun plek zitten en als duo goed functioneren; een geslaagd tweehoofdig bestuur dat zich nog verder zal ontwikkelen. De raad stelt met voldoening vast dat het voor de organisatie steeds duidelijker wordt dat het resultaat van de synergie tussen Anne Wilbers en Bas Hendriks de som van twee bestuurders overstijgt.
Visitatie
Woningcorporaties werken dagelijks aan het leveren van maatschappelijke waarde. De maatschappelijke visitatie is een belangrijk instrument om de betreffende maatschappelijke waarde aan te tonen en bespreekbaar te maken. De voorgaande visitatie had betrekking op de periode 2015 tot en met 2018. In 2023 heeft Stadgenoot zich opnieuw laten visiteren. Deze visitatie heeft betrekking op de periode 2019 tot en met 2022. Samen met het bestuur heeft de RvC een position paper opgesteld waarin de belangrijkste standpunten zijn verwoord. Met de nieuwe strategische koers wordt ingezet op drie prioriteiten: vernieuwing van de portefeuille, herstructurering en anders samenwerken met bewoners en partners, waarbij herstructurering bij uitstek een kans is om deze drie prioriteiten in samenhang te realiseren. De visitatiecommissie heeft geconcludeerd dat Stadgenoot naar behoren heeft gepresteerd: Stadgenoot levert maatschappelijke waarde en heeft als onderdeel van de huidige koers het doel te blijven investeren in onder andere duurzaamheid, waar nog verder verbeterd kan worden. Bovendien vindt de visitatiecommissie het positief dat Stadgenoot de stap heeft gezet naar betrokkenheid van huurders bij renovatie- en duurzaamheidsprojecten. De RvC ziet erop toe dat de organisatie daarmee doorgaat.
Verscherpt toezicht opgeheven
In 2023 bleef Stadgenoot onder verscherpt toezicht van de Autoriteit woningcorporaties (Aw) staan. Gedurende de afgelopen jaren heeft de raad actief deelgenomen aan inspanningen om de interne organisatie te verbeteren. De raad is van mening dat de organisatie geleidelijk aan meer in control is. Regelmatig heeft de RvC constructieve gesprekken gevoerd met de Aw. Bij het ter perse gaan van dit jaarverslag is duidelijk geworden dat de Aw heeft vastgesteld dat Stadgenoot een organisatie in control is met een goed functionerend bestuur en een RvC die op zijn taak berekend is. De Aw heeft daarom het verscherpt toezicht op Stadgenoot in maart 2024 beëindigd. De RvC complimenteert en feliciteert bestuur en organisatie hiermee.
Tot slot
De RvC heeft, naast de eerder genoemde punten, nauwlettend toegezien op het streven van Stadgenoot om optimaal te presteren op het gebied van volkshuisvesting binnen de financiële mogelijkheden. De raad heeft vastgesteld dat Stadgenoot de meeste doelstellingen op het gebied van volkshuisvesting heeft behaald en dat aan de financiële criteria is voldaan.
Een begin maken met het implementeren van de nieuwe strategische koers, evenals de maatregelen die zijn genomen om de organisatie robuuster te maken, hebben naast de reguliere werkzaamheden veel inzet en betrokkenheid gevraagd van alle medewerkers van Stadgenoot. De RvC heeft veel waardering voor hun toewijding en betrokkenheid.
De raad van commissarissen is ook verheugd over de prettige en constructieve samenwerking met de ondernemingsraad en Huurgenoot. Tevens gaat een woord van dank uit naar de Maatschappijraad voor zijn inspirerende bijdragen.
In hoofdstuk vijf doet de raad van commissarissen uitvoerig verslag van zijn werkzaamheden in 2023.
Amsterdam, 20 juni 2024
De raad van commissarissen van Stadgenoot,
Jacobine Geel, voorzitter
Mieke van den Berg, vicevoorzitter
Mariken Govaert
Farid Tabarki
Bart Douw